Home » trao đổi

Nghĩ về giá trị của sách - bài viết Phan Nam.

Wednesday, January 10, 2018

Những ngày cuối cùng của năm 2017, một đơn vị làm sách đã gây sốc khi tuyên bố bán sách cân ký, thông tin này ngay lập tức đã nhận được những phản ứng trái chiều từ dư luận. Rõ ràng, tự bao đời nay sách là một dạng hàng hóa đặc biệt, bởi sách lưu giữ kho tàng tri thức bất tận của nhân loại.

Trong bối cảnh các thiết bị nghe, nhìn, giải trí phát triển vũ bão như hiện nay, sách đang dần lép vế, nhất là quỹ thời gian ngày càng eo hẹp trong cơ chế kinh tế thị trường khiến sách càng mất dần vị thế. Vì sao sách bán không chạy, số lượng tồn kho lớn là một câu hỏi gây nên nhiều nỗi trăn trở cho những tác giả viết sách và những người làm sách. Tuy nhiên, chúng ta cũng cần phải nhìn nhận một thực tế rằng muốn người đọc tìm đến sách nhiều hơn thì tất nhiên nội dung cuốn sách là tiêu chí được đặt lên hàng đầu, là điều cốt lõi làm nên giá trị cuốn sách, tiếp đến rồi mới đến hình thức mỹ thuật, khuôn khổ, tiếp thị...

Xuất bản sách hiện nay đang rất sôi sục là một tín hiệu tích cực, các buổi giới thiệu giới thiệu sách, giao lưu, tọa đàm được tổ chức nhiều hơn làm cho tác giả, độc giả và những đơn vị làm sách ngày càng khắng khít, kết nối gần nhau hơn. Đây là một điều kiện thuận lợi để sách kết nối, tiếp cận với công chúng, người đọc. Thế nhưng không có nghĩa là chúng ta xuất bản ồ ạt, không định hướng đối tượng độc giả để quyết định số lượng in cho hợp lý, bởi vì một cuốn sách không thể dành cho tất cả người đọc, và độc giả có quyền chọn lựa những cuốn sách nằm trong phạm vi quan tâm, nghiên cứu và học tập.

Các bạn trẻ trong một buổi ra mắt sách ở Đà Nẵng (ảnh: Phan Nam)

Cung vượt quá cầu thì tất yếu dẫn đến tình trạng dư thừa, ế ẩm, khi ấy các đơn vị phát hành lại kêu trời và tìm đủ mọi cách để phát hành cho hết số lượng sách tồn kho, theo tôi nghĩ là không nên một chút nào. Bán sách bằng hình thức cân ký là một “hạ sách”, hoàn toàn không nên áp dụng để duy trì giá trị của sách, tránh tình trạng gây “mất giá” sách, bởi vì ngay cả mua sách làm quà tặng thì người ta vẫn thường hay nói “cách cho hơn của đem cho”. Rõ ràng, người đọc nâng niu trân trọng sách bao gồm rất nhiều yếu tố, nhiều khi tiền bạc cũng không thể đếm đong được. Dẫu ngay sau đó, đơn vị sách này hủy bỏ chương trình “lẩu sách” cuối năm với việc bán sách cân ký, tuy vậy câu hỏi về giá trị của sách một lần nữa được đặt ra và khiến chúng ta không ít lần trăn trở.

Mới đây, trên facebook của nhà văn Đinh Lê Vũ tổ chức bán sách đấu giá sách từ thiện gây quỹ Nguyễn Hiến Lê, quỹ giúp đỡ trẻ em nghèo hiếu học và được mọi người ủng hộ nhiệt tình. Những cuốn sách đôi khi được đối xử đặc biệt và có giá trị kỷ niệm đẹp đẽ, đó là điều rất đáng để suy ngẫm...

Đà Nẵng, 09.01.2018

PHAN NAM