Home » tin văn nghệ

Linh vật Nghê trong văn hóa Việt

Thursday, August 16, 2018

Ảnh: Phan Nam (chụp lại).

Nghê là linh vật đã xuất hiện từ lâu trong văn hóa Việt, Nghê được khắc trên bia đá, vẽ trên đồ thờ, Nghê được chạm khắc trên kiến trúc, Nghê được tô, đắp chầu trước cổng. Nghê xuất hiện trong tôn giáo, tín ngưỡng như chùa, đình, đền, miếu, Nghê có trong cung điện lăng tẩm. Nhằm tuyên truyền sâu rộng trong cộng đồng, lành mạnh hóa môi trường thẩm mỹ, đồng thời góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa truyền thống của dân tộc, Cục Mỹ thuật, nhiếp ảnh & triển lãm phối hợp với sở Văn hóa thể thao Đà Nẵng tổ chức triển lãm tư liệu “Linh vật Nghê Việt” tại bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng. Triển lãm là tiếp nối của các các triển lãm đã được tổ chức: “Hình tượng sư tử và nghê trong nghệ thuật điêu khắc cổ Việt Nam” tại bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam năm 2014, cũng trong năm 2014 và 2015 bảo tàng Nam Nịnh phối hợp bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam đưa bộ sưu tập Nghê Việt đi triển lãm ở nhiều địa phương: Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Cần Thơ, Tây Nguyên và các tỉnh miền núi phía Bắc, bảo tàng lịch sử quốc gia với triển lãm chuyên đề “linh vật Việt Nam” năm 2015, triển lãm “linh vật Việt” tại bảo tàng Hà Nội năm 2016…

Tặng sách Phác họa nghê - Gã linh vật bên rìa đến các nghệ nhân Đà Nẵng. (ảnh: Phan Nam)

Trong thời gian qua, linh vật Nghê dường như bị lãng quên, bị người Việt thay thế bằng những linh vật không phù hợp với biểu tượng văn hóa Việt Nam. Nguy hại hơn, những linh vật mang biểu tượng văn hóa nước ngoài lại được sao chép, nhân rộng, bày đặt khắp nơi từ công sở đến di tích, từ tư gia đến nơi công cộng. Chỉ trong vòng mấy chục năm qua, biểu tượng, linh vật của nước ngoài đã bị nhiều người trong chúng ta nhầm lẫn là biểu tượng của người Việt.

Phiên bản tượng linh vật Nghê được trưng bày tại triển lãm. (ảnh: Phan Nam)

Trước thực trạng đó, ngày 8.8.2014, bộ VHTT&DL ban hành công văn 2662 về việc không sử dụng sản phẩm, biểu tượng, linh vật không phù hợp với thuần phong mỹ tục Việt Nam. Ban tổ chức triển lãm đã chọn lọc trưng bày 200 hình ảnh, tư liệu linh vật Nghê kèm theo diễn giải gồm các nội dung: Nguồn gốc, đặc điểm tạo hình, phân loại linh vật Nghê Việt, linh vật Nghê của Việt Nam so sánh với một số quốc gia, Nghê chốn chùa chiền, cung vua phủ chúa, lăng tẩm, đền miếu, Nghê chốn đình làng và các hiện vật bảo tàng, một số sản phẩm phiên bản tượng linh vật Nghê, thế kỷ XVII, di tích quốc gia đặc biệt đền vua Đinh Tiên Hoàng, Hoa Lư, Ninh Bình. Qua các tư liệu và các hiện vật trưng bày tại triển lãm, người xem thấy được sự phong phú của linh vật Nghê trong văn hóa Việt, sự tương đồng và khác biệt với linh vật của các quốc gia trong khu vực, sự tài hoa của cha ông ta trong việc sáng tạo ra các tác phẩm linh vật Nghê phong phú, đa dạng, mang đậm bản sắc văn hóa Việt Nam.

Một số hình ảnh linh vật Nghê Việt.

Đây là dịp để các nhà nghiên cứu, các nhà quản lý văn hóa và nhân dân hiểu thêm về hình thức, ý nghĩa của linh vật Nghê Việt, là dịp để các nghệ nhân, các cơ sở chế tác thủ công mỹ nghệ tạo ra các sản phẩm, linh vật phù hợp với văn hóa Việt Nam. Triển lãm giúp thế hệ trẻ nhận biết, bảo vệ, bảo tồn, phát huy, phát triển linh vật Nghê Việt góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa Việt Nam. Triển lãm diễn ra tại bảo tàng mỹ thuật Đà Nẵng (số 78 Lê Duẩn) từ ngày 15 đến hết ngày 30.8.2018.

PHAN NAM.