Home » văn

Dịu dàng dòng sông tuổi thơ... - bài viết Phan Nam.

Friday, October 6, 2017

Trở về tuổi thơ với những trang văn hồn hậu, thấm đẫm nghĩa tình, nhà văn Nguyễn Kim Huy đã đưa độc giả nhỏ tuổi khám phá những điều đặc biệt trong không gian làng quê qua tác phẩm mới “triền sông thơ ấu” (NXB Kim Đồng, tháng 06.2017).

Là “bà đỡ” của nhiều tác phẩm văn học, nhà văn Nguyễn Kim Huy cũng là một tác giả quen thuộc với độc giả qua sáu tác phẩm đã xuất bản với đầy đủ thể loại: từ thơ, truyện, tạp văn, chuyên luận văn học và tiểu thuyết. Và trên tay tôi lúc này là tác phẩm mới nhất của ông, tập truyện thiếu nhi “triền sông thơ ấu” bao gồm 10 truyện ngắn. Mỗi câu chuyện như một bức tranh đan xen những gam màu sáng tối được phác họa qua giọng văn trong trẻo, hồn nhiên và không kém phần dí dỏm. Được biết đến nhiều với vai trò là một nhà thơ, với những câu thơ duyên dáng, mềm mại: “Kìa cô bé ấy/ Nụ cười như hoa/ Kìa cô bé ấy/ Dáng người kiêu sa/ Kìa cô bé ấy/ Đẹp như trăng rằm/ Mắt nhìn đen láy/ Xinh như ngàn sao/ Tóc dài vai xõa/ Đẹp đến nao lòng/ Và cô bé ấy/ Chợt đến chợt đi/ Và cô bé ấy/ Thoáng gần thoáng xa/ Cái cô bé ấy/ Tên là Thi ca” (Kìa cô bé ấy). Có lẽ, chất thơ đã ngấm vào văn xuôi khiến cho mỗi câu văn ông viết chảy tràn vào tâm trí độc giả như một mạch ngầm trong trẻo và tươi mới. Những chữ giàu chất thơ hơn tính kịch có lẽ là một thế mạnh được ông khai thác triệt để trong tác phẩm lần này. Thơ ẩn hiện trong chuyện như một nỗi xúc động tự nhiên, nồng nàn, bởi vì ông chính là nhà thơ luôn mang đến hạt giống ươm mầm yêu thương: “Tình yêu học trò trong sáng đắm say chẳng bao giờ có dịp tỏ bày ấy đã mãi mãi còn lại trong tôi với tất cả sự tinh khiết, đẹp đẽ vô ngần của nó, “tôi vẫn nghĩ về em như nghĩ về hạnh phúc” dù “có thể suốt đời em không biết được tôi đâu”. Tác giả đã bước vào cái tuổi đã không còn trẻ nữa nhưng vẫn hướng ngòi bút về các độc giả nhỏ tuổi với thế giới tâm hồn phong phú, hồn nhiên nhưng cũng đầy biến động. Ở nơi đó, đồng Bộng hiện thật đáng sợ khiến thằng cu “lầm lũi đi như chạy trên cánh đồng Bộng. Đi một mình, lúc chạng vạng, lại đúng lúc trời mưa âm u xám xịt nữa chứ”. Thế giới tuổi thơ được tô vẽ trong nỗi sợ thêu dệt bởi muôn vàn câu chuyện ma mị, chuyện người lớn ra đường gặp ma, tối về ngủ chiêm bao thấy ma khiến cho cậu bé tái mét mặt mày. “Chúc thượng lộ bình an/ tau đi ngả ni có bông có hoa/ mi đi ngả nớ có ma đón đường” (đồng dao), không chỉ còn trong chuyện kể của ông nội, thằng cu gặp ma thật: “Lù lù sau lưng tôi mấy bước chân là một con ma lùn tịt, ngang phè, đầy người phủ một lớp lông lá xám xịt đang dềnh dàng bước tới”. Thằng cu co giò bỏ chạy trong nỗi sợ hãi tột độ, thế nhưng về nhà cậu mới biết là dì Hai Thời, người bà con xa đến thăm nhà. Mặc dầu không gặp ma “nhưng mấy cái bánh tráng nướng nát vụn ướt nhẹp đã nhão nhoẹt ra rồi”.

Truyện “triền sông thơ ấu” kể về kỷ niệm với con sông Trầu êm đềm thuở ấu thơ và con sông này cũng được gợi lại ở cuối tập sách trong không gian làng quê nghèo khó nhưng chứa chan nghĩa tình của tác giả, làng Đông An, xã Tam Mỹ Tây-Núi Thành-Quảng Nam. Những câu chuyện đẹp như thơ cứ hiện ra trước mắt qua những tái hiện chân thật, tinh tế của tác giả. Cậu bé tên Hanh tính tình hậu đậu, đụng đến đâu hư đến đó nhưng ước muốn giúp đỡ gì đó phụ mẹ vẫn chưa bao giờ nguội tắt trong cậu. May mắn thay, ông Sáu hàng xóm tốt bụng rủ cậu đi câu cá chung và lần đầu tiên cậu đã làm vui lòng mẹ. Để lại ấn tượng sâu sắc còn có nhân vật đặc biệt “Hai Kiểu” mặc dầu ông đã trở thành người muôn năm cũ nhưng vẫn sống giữa làng như minh chứng cho một thời nghèo khó, đói kém nhưng những người sống trong đó luôn bao dung lẫn nhau, sẻ chia biết bao niềm vui nỗi buồn. Ước mơ giản dị ngày ấy sao mà bùi ngùi, thương cảm đến thế, cho nhân vật “tôi” trong truyện hay cho chính tác giả giữa bao phiền muộn trong đời: “Và ngày ấy, cái ước mơ cao xa cháy bỏng trong lòng tôi, luôn thôi thúc trong tôi không phải điều gì khác hơn là... một chiếc xe đạp. Phải, một chiếc xe đạp, dù chỉ cọc cạch đôi bánh chắp vá và cái sườn xe trơ trọi như đôi đứa bạn bè may mắn của tôi, để đến trường. Bao đêm hình ảnh chiếc xe đạp hiện lên trong giấc mơ của tôi, quyến rũ và ngọt ngào biết bao” (Tôi đi học). Những giấc mơ dịu dàng trong trẻo cứ lần lượt hiện về cho một thuở khó khăn, gian truân nhưng cũng lắm kỷ niệm và khát khao. Chợt nhớ đến “giấc mơ bay” của nhà văn Hoàng My mà tôi tình cờ đọc được: “Tôi lớn lên ở miền Trung. Những năm đó, họa hoằn mới thấy máy bay. Thậm chí cả máy bay trên ti-vi cũng là điều xa xỉ (...) Nên chỉ cần nghe tiếng ầm ì mơ hồ đâu đó, là cả bọn con nít hồ hởi chạy ra sân, ngước mặt lên trời, loay hoay tìm kiếm. Bầu trời ngày đó rộng và xanh kỳ lạ, vời vợi ngày nắng ráo”. Hình như, những giấc mơ tuổi hoa tái hiện trong ký ức luôn xao động và có sức quyến rũ kỳ lạ, thực khó lý giải về một miền tuổi thơ còn đang “mải miết trôi”, và chưa bao giờ dừng lại.

Nhà văn Nguyễn Kim Huy

Trong tập truyện ngắn “triền sông thơ ấu”, tôi cũng rất ấn tượng truyện “mây bay về phía hòn Rơm”, kể về cây khế kỷ niệm trong khu vườn nhà đã được ông Nhàn bán đi và sau đó vì người con trách móc mà lão ngã bệnh. Nhưng trong cái rủi có cái may, khi nhân duyên giữa lão Nhàn và bà Tư được vun đắp khi hai người tuổi đã vào tuổi xế chiều. Nhân, cậu con trai muốn bù đắp cho cha mình những ngày tháng cô lẻ nuôi con nên quyết tâm tổ chức đám cưới, mà theo tác giả mô tả đó là “đám cưới có một không hai tự cổ chí kim ở làng Đông Mỹ này”. Câu chuyện với câu hát về của lũ trẻ đã khơi gợi biết bao ân tình da diết thuở xưa “cô dâu chú rể làm bể bình bông” ăn sâu vào tiềm thức biết bao thế hệ tuổi thơ. Xuyên suốt tập truyện là một không gian làng quê đầy ắp nghĩa tình, với biết bao yêu thương được bồi đắp từ phù sa sông Trầu. Với giọng văn nhẹ nhàng lắng đọng, đôi khi tung tẩy hài hước để lại nhiều dư vị đẹp trong lòng người đọc. Đôi lúc, tác giả chưa tiết chế cảm xúc nên câu văn lan man dài dòng, mạch truyện dàn trải và cũng chưa thực sự cuốn hút. Thế nhưng, với những ai đã sinh ra từ dòng sông, đang sống với những yêu thương ngọt ngào thì cuốn sách chính là quà tặng đầy dịu dàng và ý nghĩa. Như trong hai câu thơ của tác giả Nguyễn Kim Huy từng viết: “Quê nhà chưa đến mùa gặt hái/ Ngày đã thơm trái quả ngọt ngào”.

Tiên Phước, 19.09.2017

PHAN NAM.

Tags: giới thiệu sách , nguyễn kim huy , tin văn nghệ , trang văn phan nam , triền sông thơ ấu , văn